Zawody w zawody

Czy żeby świadomie planować swoją ścieżkę kariery i wybrać dla siebie profesję, musimy poznać wszystkie zawody? Niekoniecznie.

Na początku zastanówmy się czy rynek pracy zawsze wyglądał tak jak dziś? A może nasi przodkowie wykonywali zawody, o których my dziś wiemy już niewiele. Jakie to były zawody? By łatwiej było nam znaleźć odpowiedzi na te pytania, zacznijmy od quizu.

Quiz - Zawody w zawody

Znaliście wszystkie odpowiedzi? Nie? A jeszcze niedawno były to całkiem popularne na rynku pracy zawody. A może zaskoczyły Was pytania dotyczące obecnego rynku pracy? Bez wzgldu na to jakiej odpowiedzi udzielicie na powyższe pytania, teraz wiecie już na pewno, że wiele zawodów na przestrzeni czasów znika z rynku pracy a w ich miejsce wciąż pojawiają się nowe. Warto zastanowić się dlaczego tak właśnie się dzieje. Jeśli przychodzi Wam do głowy jakaś ciekawa odpowiedź zajrzyjcie koniecznie na specjalnie przygotowany Jamboard Ginące i nowe zawody (wymagana przeglądarka chrome; w urządzeniach mobilnych wymagana instalacja aplikacji) i zostawcie karteczkę z odpowiedzią – razem stwórzmy mentalną mapę naszych pomysłów, która wszystkich chętnych, skłoni do wspólnej refleksji.

 

Nie raz pewnie słyszeliście termin „zawody przyszłości” oznaczający profesje, które warto zdobywać, na które w bliższej lub dalszej perspektywie - wedle przewidywań - będzie duże zapotrzebowanie na rynku pracy. Bez większych trudności znajdziecie bardzo wiele ciekawych i inspirujących list i zestawień dotyczących takich właśnie zawodów. Czy jednak sam, jednorazowy wybór i zdobycie jakiegoś zawodu z takiej listy daje nam gwarancję przyszłego sukcesu na rynku pracy i satysfakcji zawodowej? Niestety nie jest to takie proste. Co więcej, coraz częściej zamiast o zawodach mówi się raczej o pewnych kompetencjach przyszłości. Całkiem niedawno, bo dokładnie w październiku bieżącego roku Światowe Forum Ekonomiczne (The World Economic Forum) opublikowało listę przewidywanych najważniejszych umiejętności w 2025 roku. Znalazły się wśród nich:

  1. Analityczne myślenie i innowacje.
  2. Aktywne uczenie się i strategie uczenia się.
  3. Rozwiązywanie złożonych problemów.
  4. Krytyczne myślenie i analiza.
  5. Kreatywność, oryginalność i pomysłowość.
  6. Przywództwo i oddziaływanie społeczne.
  7. Korzystanie z technologii, monitoring i kontrola.
  8. Technologia wzornictwa i programowanie.
  9. Odporność, umiejętność radzenia sobie ze stresem, elastyczność.
  10. Wnioskowanie, rozwiązywanie problemów i tworzenie idei.

 

Jak widzicie planowanie przyszłości nie jest aż takie łatwe i oczywiste jak może się z początku wydawać i wymaga od nas wysiłku oraz uwzględnienia wielu zmiennych.

Nawet pozornie najlepszy zawód może okazać się dla nas bardzo nietrafnym wyborem, jeśli będzie dziełem przypadku. Jeśli podejmując decyzję o jego zdobyciu nie uwzględnicie swoich: zainteresowań, zdolności, umiejętności, predyspozycji i preferencji zawodowych (TU i TU i TU i TU i TU),wartości, osobowości (TU i TU), temperamentu, talentów, aspiracji, stanu zdrowia, inteligencji, możliwości intelektualnych i wielu jeszcze innych ważnych czynników. O ich znaczeniu dowiecie się przeglądając nasze wcześniejsze lekcje oraz zaglądając do I części aktualizowanego co roku przewodnika dla uczniów i rodziców (zakładka INFORMATOR/nowa edycja w opracowaniu). Do tego wszystkiego dochodzą bez wątpienia elementy takie jak: dostępność i oferta edukacyjna szkół, które znajdziecie w swoim miejscu zamieszkania (nie każdy ma przecież szansę kształcenia na drugim końcu kraju), możliwość znalezienia interesujących i wartych uwagi miejsc odbywania praktyk, sytuacja rodzinno-bytowa a także czynniki tj. np. okresowa moda na pewne profesje, tradycje rodzinne i wiele jeszcze innych.

Nie mniej ważne niż znajomość sytuacji oraz trendów na rynku pracy oraz siebie samych w kontekście wyboru zawodu, jest także posiadanie podstawowej wiedzy o zawodach. Trudno mówić o świadomym wyborze, jeśli zupełnie nie wiemy, jakie mamy możliwości prawda?

Czy wiecie, że polska klasyfikacja zawodów i specjalności zmienia się co kilka lat i zawiera setki profesji. Nie wszystkie oczywiście dostępne są w kształceniu na poziomie ponadpodstawowym. Jedne mają ściśle określoną ścieżkę kształcenia, inne nie. Zapewne słyszeliście o zawodach regulowanych, których wykonywanie dozwolone jest tylko po spełnieniu wymogów określonych przepisami prawnymi. Niektóre występujące na rynku pracy zawody wymagają wykształcenia wyższego, inne zdobywa się w szkołach policealnych czy technikach a jeszcze inne w szkołach branżowych I i II stopnia. Znajdziecie na rynku pracy oczywiście także wiele zawodów, które na co dzień wykonują osoby mające bardzo różne wykształcenie, będące przedstawicielami różnych wyuczonych profesji a ich wykonywanie wymaga wiedzy i umiejętności, które wcale nie muszą być potwierdzane w żaden formalny sposób.

Jeśli zdecydujecie się na zdobywanie zawodu już po ukończeniu szkoły podstawowej w technikach czy szkołach branżowych I stopnia koniecznie zajrzyjcie do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego - dostępnego TU. Zajrzyjcie także do 2 aktów zmieniających, które uzupełniają to rozporządzenie o nowe, dodane później zawody – dostępne TU i TU. Dzięki temu zyskacie pełną wiedzę na temat tego, jakie zawody, w jakim typie szkoły możecie zdobywać i jakie kwalifikacje zawodowe będziecie zdobywać w ramach kształcenia. Porównajcie ten bardzo bogaty zbiór zawodów z rozporządzenia z ofertą edukacyjną szkół dla Was dostępnych. Zauważcie też, że każdy zawód ma swój stały, określony kod zawodu, dzięki znajomości którego możecie dotrzeć do pełnej informacji o interesującej Was profesji. Warto go znać! Uczniowie wybierający się do liceów ogólnokształcących również znajdą w tym dokumencie coś dla siebie, bowiem zawiera on także informacje o zawodach dostępnych w szkołach policealnych, czyli takich, w których naukę można rozpocząć mając już wykształcenie średnie (a zatem po ukończeniu liceum, technikum czy szkoły branżowej II stopnia). Oczywiście wybierając liceum warto także już dziś pomyśleć o swojej przyszłości po jego ukończeniu i stosownie do tych planów wybierać konkretne oddziały oraz rozszerzenia przedmiotów.

Jeśli już wiecie o jakich zawodach poszukujecie informacji warto zajrzeć do:

Przygotujcie sobie opisy tylko tych zawodów, które Was interesują i które bierzecie pod uwagę planując swoją przyszłość - trzech, pięciu, dziesięciu. Warto w tym celu skorzystać z naszego schematu Mój przewodnik po zawodzie dostępnego TU. Może się bowiem okazać, że nie do końca zdawaliście sobie sprawę z czym przyjdzie się Wam mierzyć planując swoją przyszłość w zawodzie. Jeśli macie możliwość porozmawiajcie także z przedstawicielem danego zawodu, dotrzyjcie do relacji, podcastów, kanałów tematycznych na You Tube (zestawienie dostępne TU), dzięki którym zdobędziecie także wiedzę o profesji z pierwszej ręki. Pomyślcie też o tym, jakie są cienie wybranego zawodu: praca w nocy, praca zmianowa czy w weekendy, praca bez względu na warunki atmosferyczne, praca podległa stałemu nadzorowi, konieczność pracy w grupie, niskie zarobki, monotonność wykonywanych czynności, stałe konieczność nawiązywania nowych kontaktów czy częste wystąpienia publiczne itd. To co dla jednych jest wadą profesji, dla innych może być jej zaletą. Im mniej Was jednak zaskoczy, tym lepiej.

Jeśli nie wiecie od czego zacząć, zróbcie sobie burzę mózgów korzystając z poniższej gry. Dzięki niej spojrzycie na zawody z różnych perspektyw i uświadomicie sobie, jak bardzo zróżnicowany jest rynek pracy.

Gra - wymień trzy zawody.

A jeśli jesteś przekonany, że wiesz już wystarczająco dużo by świadomie planować swoją karierę, zachęcam do zmierzenia się z kolejnym quizem.

Quiz - wymień trzy rzeczy.

Ciekawostka:

Wiele badań potwierdza, że mimo przeogromnego bogactwa świata zawodów, większość młodych ludzi dysponuje wyobrażeniem o niewielkim, zaledwie kilku lub kilkunastu procentowym odsetku możliwych zawodów i specjalności, i do nich zawęża swoje przyszłe wybory. Jednym z takich badań jest badanie „Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Praca marzeń? Aspiracje zawodowe nastolatków i przyszłość rynku pracy, który analizuje i porównuje oczekiwania 15-latków z całego świata wobec przyszłej kariery zawodowej. Ponad 50 proc. piętnastolatków na świecie oczekuje, że będzie pracować w zawodach, które znajdują się na liście 10 najpopularniejszych profesji w ich kraju. W porównaniu z rokiem 2000, odsetek ten wzrósł zarówno w przypadku chłopców, jak i dziewcząt. Oznacza to, że dzisiejsze wybory uczniów są mniej zróżnicowane niż dwie dekady wcześniej. To zaskakujące wyniki biorąc pod uwagę fakt, że mamy dziś dużo łatwiejszy dostęp do wiedzy o różnorodnych możliwościach zawodowych” ( Klaudia Stano „Plany zawodowe młodzieży - gdzie będą pracować dzisiejsi 15-latkowie?”; dostęp 29.04.2020). Okazuje się, że ciągle jeszcze wiedza dotycząca możliwości rynku pracy, bogactwa zawodów i specjalności, i dokonujących się na naszych oczach zmian tego rynku, jest wśród młodych ludzi dalece niewystarczająca do rzeczywistego i świadomego planowania swojej kariery. Zbyt często jeszcze uczniom brakuje chociażby podstawowej wiedzy o ilości zawodów dostępnych w kształceniu na poziomie ponadpodstawowym, nie wspominając już o klasyfikacji zawodów czy specjalności na potrzeby polskiego rynku pracy. Warto tutaj podkreślić, iż obok wielu innych równie ważnych, jednym z płynących ze wspomnianego powyżej badania wniosków jest ten, że „udział w aktywnościach doradczych wpływa pozytywnie na motywację do nauki oraz poszerzanie horyzontów zawodowych. Młodzież, która spotkała się chociaż raz z doradcą zawodowym, uczestniczyła w targach pracy, miała okazję obserwować z bliska czyjąś pracę lub odbyła praktykę zawodową, rzadziej ograniczała wybór do 10 najbardziej popularnych zawodów.”

« Wróć