Kilka słów o temperamencie czyli co wspólnego ze Stumilowym Lasem ma wybór zawodu
Potoczna obserwacja wskazuje, że ludzie wobec jednakowych bodźców i sytuacji zachowują się w różny sposób, odczuwają różne emocje i inaczej reagują. Dla niektórych potrącenie na ulicy jest jawną zaczepką i kończy się kłótnią czy "rękoczynem", dla innych kończy się uprzejmym "przepraszam", natomiast są i tacy, którzy mimo spostrzeżenia, że zostali potrąceni, nie reagują wcale - nie okazują przy tym nerwowości ani negatywnych emocji. Dlaczego? Co decyduje? Osobowość, temperament, charakter ? W potocznym języku te trzy wyrażenia bardzo często używane są zamiennie. Tymczasem nie są to synonimy i w psychologii traktowane są jako trzy odrębne pojęcia. Dziś będzie o przede wszystkim o temperamencie, ale by wszystko ładnie ułożyło się w głowie, wyjaśnimy sobie na wstępie czym są kolejno: osobowość, temperament i charakter.
Najprościej ujmując – osobowość to unikatowy sposób myślenia, działania i odczuwania każdego człowieka, względnie stały, trwający przez całe życie. Osobowość to nie to samo co temperament, który stanowi wrodzone, czysto biologiczne cechy człowieka (m.in. tj. wybuchowość, wytrzymałość na niewygodę, wrażliwość). Ani też nie to samo co charakter, który wiąże się z moralnymi lub etycznymi przesłankami zachowań człowieka (tj. np. prawdomówność, uczciwość, uprzejmość). Zarówno charakter, jak i temperament stanowią istotną część osobowości. Osobowość dorosłego człowieka kształtuje się właśnie na bazie m.in. temperamentu oraz jego osobistych doświadczeń, w tym rodzinnych czy kulturowych.
Czym zatem dokładniej jest temperament?
Temperament odnosi się do podstawowych, stałych cech, które przejawiają się w charakterystykach zachowania, takich jak:
- aktywność,
- reaktywność (wrażliwość na bodźce),
- wytrzymałość (np. na trud, niewygody),
- wrażliwość na doznania zmysłowe,
- perseweratywność (np. długotrwałe przeżywanie i powracanie do wydarzeń, które już miały miejsce, analizowanie podjętych decyzji),
- żwawość.
Temperament może podlegać pewnym zmianom zachodzącym pod wpływem dorastania czy starzenia albo czynników środowiskowych, lecz są to zmiany bardzo nieznaczne. Przyjmuje się bowiem, że cechy temperamentu są zdeterminowane przez mechanizmy biologiczne i względnie stałe. Warto też pamiętać, że nie podlegają one wartościowaniu – jeśli ktoś jest z natury osobą energiczną, aktywną, żwawą – nie możemy oceniać czy to jest dobre czy złe. W pewnych sytuacjach cecha ta może być przydatna, w innych nie. Komuś może się podobać, komuś nie…
W takim świetle oczywiste staje się, że temperament stanowi bardzo ważne kryterium wyboru zawodu – wpływa na aktywność człowieka, przejawia się w jego stylu pracy, w sposobie reagowania na różne sytuacje i przeżywania emocji. Temperament w dużym stopniu decyduje o naszym funkcjonowaniu w rodzinie, społeczeństwie, pracy - od niego zależy szybkość naszej reakcji w konkretnych sytuacjach, tempo wykonywania konkretnych czynności, umiejętność (bądź jej brak) łatwego wchodzenia w relacje z innymi osobami. Znajomość własnego temperamentu stanowi zatem jeden z ważnych czynników właściwego wyboru zawodu.
Do dziś powszechnie funkcjonującą klasyfikacją rodzajów temperamentu jest klasyfikacja Hipokratesa-Galena, w której wyróżniono cztery podstawowe rodzaje: flegmatyk, choleryk, sangwinik i melancholik. Czym są, jak się je definiuje? Jakie znaczenie mogą mieć w kontekście właśnie wyboru swojej drogi zawodowej? Zapraszam do obejrzenia filmu: Poznaj swój temperament
Jeśli zaś chcecie się dowiedzieć co wspólnego z temperamentem ma tytułowy Stumilowy Las, możecie także skorzystać z prezentacji multimedialnej Temperament jak z bajki powstałej w projekcie Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Może ktoś z Was odnajdzie tam siebie.
Chętnym, by bliżej przyjrzeć się sobie samym i zastanowić, jaki typ temperamentu przeważa u mnie, podsyłam linki do testów online dostępnych TU lub TU.
« Wróć